Nghiên cứu mới do Tiến sĩ György Varga và các nhà khoa học đến từ các viện nghiên cứu của Hungary và châu Âu, được trình bày tại Đại hội đồng Liên minh khoa học Trái đất châu Âu năm 2025 (EGU25), cho thấy bụi từ Bắc Phi đang ảnh hưởng đến bầu trời ở châu Âu và làm gián đoạn quá trình sản xuất điện mặt trời.

Hàng năm, sa mạc Sahara thải ra hàng tỉ tấn bụi mịn vào không khí. Trong khi phần lớn bụi vẫn ở lại châu Phi, hàng chục triệu tấn theo gió trôi về phía bắc, đến các quốc gia ở Nam Âu và Trung Âu. Bụi này phân tán ánh sáng mặt trời, hấp thụ bức xạ, thúc đẩy hình thành mây, làm giảm lượng năng lượng mặt trời chiếu xuống mặt đất, trong đó có các tấm pin mặt trời.

Các nhà khoa học nghiên cứu dữ liệu thực địa từ 46 sự kiện bụi sa mạc Sahara xảy ra từ năm 2019 đến năm 2023. Họ xem xét cách các sự kiện này ảnh hưởng đến sản xuất điện mặt trời ở các nước như Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Pháp, Italia, Hy Lạp, Hungary. Phát hiện của họ cho thấy bầu trời bụi có thể làm giảm đáng kể lượng điện do các tấm pin mặt trời tạo ra.

Tác động của bụi Sahara không chỉ ở trong không khí mà còn ảnh hưởng đến các tấm pin mặt trời. Bụi bám trên bề mặt các tấm pin, làm giảm hiệu suất của chúng và đòi hỏi phải vệ sinh nhiều hơn. Theo thời gian, bụi có thể mài mòn, thậm chí có thể làm hỏng các tấm pin, làm tăng chi phí bảo trì và rút ngắn tuổi thọ của chúng.

Dự báo lượng điện mặt trời trong một ngày là rất quan trọng để quản lý lưới điện. Tuy nhiên, các mô hình dự báo thời tiết hiện tại thường không hiệu quả với các cơn bão bụi. Các mô hình này đánh giá thấp lượng bụi trong khí quyển. Hầu hết mô hình sử dụng dữ liệu cố định về mức bụi trung bình, nhưng bão bụi Sahara lại rất động và có thể thay đổi nhanh chóng.

Để cải thiện độ chính xác dự báo, các nhà nghiên cứu đề xuất sử dụng dữ liệu bụi theo thời gian thực và các mô hình tốt hơn có tính đến cách bụi tương tác với mây. Những dự báo được cải thiện này có thể giúp ngăn ngừa sự sụt giảm bất ngờ trong sản xuất điện mặt trời, giúp hệ thống năng lượng ổn định hơn.

Khi năng lượng mặt trời trở thành một phần lớn hơn trong nguồn cung cấp điện của châu Âu, những thách thức này cần được quan tâm sớm. Nếu không có các công cụ dự báo và chiến lược tốt hơn để kiểm soát tác động của bụi thì nguy cơ năng lượng mặt trời không thể cung cấp nguồn điện đáng tin cậy như mong đợi sẽ ngày càng tăng, nhóm nghiên cứu cho hay.