Cháy pin lithium-ion luôn gây nguy hiểm cho các thiết bị điện tử và xe điện. Mặc dù AI có thể không ngăn ngừa được hỏa hoạn, nhưng nó có khả năng đưa ra cảnh báo kịp thời để mọi người có cách xử lý các thiết bị điện tử hoặc ô tô điện dùng pin lithium-ion, làm giảm thiểu thiệt hại tiềm ẩn.

Các nhà nghiên cứu tại Viện tiêu chuẩn và công nghệ quốc gia (NIST) Hoa Kỳ đã phát triển một thuật toán học máy (machine learning), có thể phát hiện thời điểm pin lithium-ion sắp cháy và gửi cảnh báo trước khi mọi chuyện trở nên tồi tệ.

Các nhà nghiên cứu nảy ra ý tưởng này khi xem video về pin phát nổ. Họ quan sát thấy, khi van an toàn của khe cắm pin bị hỏng do nhiệt độ quá cao, nó sẽ phát ra âm thanh "tách, tách" đặc trưng, hơi giống như tiếng mở nắp chai nước ngọt. Thuật toán có thể nhận dạng âm thanh của van an toàn bị vỡ.

Đầu tiên, các nhà nghiên cứu cần nhiều ví dụ về âm thanh để thuật toán hoạt động. Họ bắt đầu bằng cách ghi lại âm thanh vỡ van từ 38 cục pin phát nổ. Sau đó, các nhà nghiên cứu điều chỉnh tốc độ và cao độ của các âm thanh đó, để mở rộng thành mẫu lớn hơn, gồm hơn 1.000 âm thanh riêng biệt. Họ đưa các đoạn âm thanh này vào thuật toán và giúp thuật toán hiểu được âm thanh của van an toàn bị vỡ nghe như thế nào.

Thuật toán hoạt động cực kỳ hiệu quả, khi chúng phát hiện ra âm thanh của pin quá nhiệt, tỷ lệ thành công đến 94%, theo các nhà nghiên cứu. Không chỉ vậy. Mô hình AI, dựa trên micro gắn trên camera, còn xác định được âm thanh “khoảng hai phút trước khi pin hỏng cực tệ”.

Quá trình thử nghiệm rất nghiêm ngặt. Các nhà nghiên cứu đã thử làm thuật toán nhầm lẫn bằng cách phát ra đủ loại tiếng ồn, từ tiếng ghi âm người đi bộ đến tiếng đóng cửa, tiếng mở lon Coke... Nhưng chỉ một số ít trong số các âm thanh lạ đó làm máy dò nhầm lẫn.

Các nhà nghiên cứu cho hay, khi được phát triển đầy đủ, công nghệ này có thể được sử dụng để chế tạo một loại báo cháy mới. Loại báo cháy này có thể được lắp đặt trong nhà ở, tòa nhà văn phòng hoặc các nơi có nhiều pin, như nhà kho, bãi đỗ ô tô điện. Cảnh báo mà chúng cung cấp có thể giúp mọi người có thời gian xử lý tình huống trước nguy cơ cháy nổ xảy ra.