Nói đến phát minh ra bóng đèn, ai cũng nghĩ đến nhà khoa học người Mỹ, Thomas Alva Edison, người đã sáng chế ra bóng đèn, hoàn thiện nó để có tính thương mại hơn các sáng chế khác.
Tuy nhiên, đặt những bước đi đầu tiên cho việc sáng chế ra bóng đèn, từ những khởi đầu chưa hoàn hảo cho đến cuộc cách mạng đèn LED (tuổi thọ lâu hơn, tiết kiệm năng lượng hơn) là cả một quá trình dài.
Bạn hãy nhìn lại tóm tắt lịch sử phát triển của bóng đèn nhé.
1809: Humphry Davy, nhà hóa học người Anh, giới thiệu đèn hồ quang bằng cách kết nối dây dẫn với pin và một miếng carbon, carbon tích điện phát sáng, tạo ra ánh sáng. Đây được coi là bóng đèn đầu tiên trên thế giới.
Đèn hồ quang tuy gây được chấn động lớn nhưng tính ứng dụng thực tiễn không cao. Bởi nó yêu cầu dung lượng pin lớn nên pin nhanh chóng cạn kiệt. Sức nóng quá lớn của hồ quang cũng nhanh chóng ăn mòn các điện cực làm bằng dải than mịn. Thế nên, đèn hồ quang hoạt động quá tốn kém để có thể sử dụng trong thực tế. Nó không thích hợp để chiếu sáng đường phố và trong nhà. Do đó, phát minh của Davy vẫn nằm trên bàn giấy.
1820: Warren de la Rue, nhà khoa học người Anh, phát triển một bóng đèn sợi đốt bằng cách đặt một cuộn dây bằng platin (còn gọi là bạch kim) vào bên trong một ống chân không kín và cho dòng điện chạy qua nó. Ông đã tạo ra một ánh sáng có thời gian dài hơn nhưng chi phí platin quá đắt khiến cho loại bóng đèn ấy không thể trở thành một thành công thương mại.
1850: Edward Shepard phát minh ra đèn hồ quang điện bằng sợi đốt sử dụng dây tóc bằng than.
1854: Heinrich Göbel, một thợ đồng hồ người Đức, đã phát minh ra bóng đèn điện thực sự. Ông đã sử dụng một dây tóc bằng tre đã được carbon hóa đặt bên trong một bóng đèn thủy tinh.
1874: Henry Woodward và Matthew Evans, các nhà phát minh người Canada đã nộp bằng sáng chế cho một bóng đèn sợi đốt, bao gồm các thanh carbon được giữ giữa các điện cực trong một hình trụ thủy tinh chứa đầy nitơ. Woodward và Evans đã cố gắng thương mại hóa bóng đèn của họ, nhưng không thành công. Sau cùng, họ bán bằng sáng chế của mình cho Thomas Edison vào năm 1879.
1878: Joseph Wilson Swan, nhà vật lý người Anh, giới thiệu một phiên bản bóng đèn bằng cách bao bọc các sợi giấy carbon trong một bóng đèn thủy tinh được hút chân không. Tuy nhiên, chân không của bóng đèn kém cộng với nguồn cung cấp điện không đủ, khiến bóng đèn có tuổi thọ quá ngắn, không tồn tại được lâu khi được lắp đặt thực tế, chỉ cháy được 13,5 giờ.
1880: Thomas Edison, nhà phát minh người Mỹ, sau khi mua bằng sáng chế của Henry Woodward và Matthews Evans, đã nghiên cứu phát minh ra dây tóc carbon đốt cháy trong 40 giờ. Sau đó, Edison nâng cấp, giới thiệu ra công chúng một bóng đèn có dây tóc bằng sợi tre carbon có thể cháy trong 1.200 giờ. Đây là mô hình thương mại thực sự đầu tiên.
Thomas Edison thường được ghi nhận với phát minh ra bóng đèn vì phiên bản của ông có thể vượt xa các phiên bản trước đó nhờ sự kết hợp của ba yếu tố: vật liệu sợi đốt hiệu quả, độ chân không cao hơn của bóng đèn và hiệu quả kinh tế cao hơn.
Bóng đèn dây tóc carbon nguyên bản của Thomas Edison
1910: William David Coolidge, nhà vật lý người Mỹ, làm ở Công ty General Electric cải tiến phương pháp sản xuất để tạo ra dây tóc vonfram có tuổi thọ cao nhất, hơn tất cả các loại dây tóc khác của bóng đèn sợi đốt, làm cho chi phí sản xuất bóng đèn trở nên hiệu quả kinh tế hơn.
1913: Irving Langmuir, nhà hóa học và vật lý học người Mỹ phát minh ra đèn neon bằng cách nạp khí trơ vào bóng đèn. Irving Langmuir đã phát triển bóng đèn chứa khí argon và nitơ, nhằm cải thiện hiệu suất và độ bền của bóng đèn.
1962: Nick Holonyak Jr., nhà khoa học khi đang làm việc tại Công ty General Electric ở Syracuse, New York, phát triển một đèn LED phát ánh sáng màu đỏ đầu tiên nhìn thấy được. Holonyak đã báo cáo hiện tượng này trong lá thư ông gởi cho tạp chí Applied Physics Letters vào ngày 1/12/1962. Holonyak được xem là cha đẻ của LED.
1976: Edward Hammer, kỹ sư người Mỹ, làm ở General Electric đã phát minh ra đèn huỳnh quang compact đầu tiên.
1994: Isamu Akasaki, Hiroshi Amano và Shuji Nakamura, các nhà khoa học người Nhật đã chế tạo ra đèn LED ánh sáng xanh có độ sáng cao đầu tiên, dùng Gallium Nitride (GaN).
