Thủy điện Ialy nằm ở đâu?
Thủy điện Ialy là công trình thủy điện lớn nhất trong hệ thống thủy điện bậc thang trên sông Sê San. Sê San là một sông lớn ở Tây Nguyên, có chiều dài hơn 230 km, diện tích lưu vực là 11.450 km2, chảy qua hai tỉnh Gia Lai và Kon Tum. Sê San là một nhánh của sông Mê Kông, sau khi chảy qua lãnh thổ Việt Nam, sông Sê San chảy sang Campuchia, nhập vào sông Serepok.
Sông Sê San có tiềm năng thủy điện lớn thứ 3 trong cả nước, sau sông Đà và sông Đồng Nai. Theo quy hoạch trên dòng sông Sê San có 7 công trình thủy điện bậc thang là: Thượng Kon Tum, Pleikrông, Ialy, Sê San 3, Sê San 3A, Sê San 4, Sê San 4A. Thủy điện Ialy là bậc thang thứ ba trên sông Sê San.
Phần nhà máy chính, đập thủy điện Ialy nằm trên địa bàn xã Ialy, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai. Phần lớn lòng hồ Ialy nằm trên địa bàn huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum.
Nhà máy thủy điện Ialy cách thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai khoảng 40 km về phía tây bắc. Từ trung tâm thành phố Pleiku, bạn đi theo quốc lộ 14, đến thị trấn Phú Hòa, rẽ trái theo đường Hùng Vương nối tiếp tỉnh lộ 673 là đến thủy điện Ialy. Con đường đi đến đập thủy điện khá đẹp, núi đồi trập trùng, xen lẫn với những cánh rừng nguyên sinh. Đặc biệt là cảnh đẹp nên thơ của sông Sê San, uốn lượn bên những cánh rừng rậm rạp.
Dự án thủy điện Ialy được Công ty tư vấn khảo sát thiết kế xây dựng điện I (nay là Công ty cổ phần tư vấn xây dựng điện 1) nghiên cứu khảo sát lập luận chứng kinh tế - kỹ thuật. Ngày 24/9/1992 luận chứng kinh tế - kỹ thuật công trình thủy điện Ialy được Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) chính thức phê duyệt tại quyết định số 346/CT.
Khởi công xây dựng
Thủy điện Ialy chính thức khởi công xây dựng ngày 4/11/1993, là công trình thủy điện đầu tiên được xây dựng trên sông Sê San. Các mốc thời gian chính trong quá trình xây dựng thủy điện Ialy như sau:
● Ngày 4/11/1993: Khởi công công trình.
● Ngày 12/12/1995: Ngăn sông Sê San đợt 1.
● Tháng 5/1998: Ngăn sông Sê San đợt 2
● Ngày 12/5/2000: Tổ máy số 1 hòa lưới điện quốc gia
● Ngày 4/11/2000: Tổ máy số 2 hòa lưới điện quốc gia
● Ngày 16/5/2001: Tổ máy số 3 hòa lưới điện quốc gia
● Ngày 12/12/2001: Tổ máy số 4 hòa lưới điện quốc gia
● Ngày 27/4/2002: Khánh thành nhà máy
Nhà máy thủy điện Ialy có công suất lắp đặt 720 MW, sản lượng điện bình quân theo thiết kế là 3 tỉ 680 triệu kWh/năm.
Ngoài tiềm năng về sản xuất điện, thủy điện Ialy còn tạo nên hồ nước rộng lớn nằm giữa núi rừng Tây Nguyên. Hồ Ialy là điểm du lịch sinh thái hấp dẫn đối với du khách khi đến với Tây Nguyên. Hồ Ialy cũng là nguồn cung cấp nước và nguồn lợi thủy sản dồi dào cho người dân hai tỉnh Gia Lai, Kon Tum.
Các thông số kỹ thuật chính của thủy điện Ialy
Hồ chứa:
● Diện tích mặt hồ ứng với mực nước dâng bình thường: 64,5 km2.
● Diện tích mặt hồ ứng với mực nước chết: 17,2 km2.
● Dung tích hồ chứa: 1.037 triệu m3.
● Dung tích chết: 258,07 triệu m3.
● Dung tích hữu ích: 779,02 triệu m3.
● Mực nước dâng bình thường: 515 m.
● Mực nước gia cường với lũ 1%: 518 m.
● Mực nước chết: 490 m.
Đập chính ngăn dòng:
● Loại đập: Đá đổ, có lõi chống thấm bằng đất sét.
● Chiều cao đập: 71 m.
● Chiều dài đỉnh đập: 1.142 m.
Cửa tràn xả lũ:
● Loại cửa van: Van cung.
● Số cửa: 6
● Bề rộng mỗi cửa: 15 m.
● Cao trình ngưỡng tràn: 499,12 m
Nhà máy thủy điện:
● Đường hầm dẫn nước từ hồ đến nhà máy dài 7.582 m, chia làm 4 nhánh đi vào 4 tổ máy đặt ngầm trong núi.
● Số tổ máy: 4.
● Công suất lắp máy: 720 MW (4 x 180 MW).
Tháng 6/2021 Tập đoàn Điện lực Việt Nam khởi công dự án xây dựng nhà máy thủy điện Ialy mở rộng, lắp đặt 2 tổ máy với tổng công suất lắp đặt 360 MW. Dự án nằm trên địa bàn xã Ya Tăng, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum và các xã Ia Mơ Nông, la Kreng, thị trấn Ialy thuộc huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai. Như vậy, sau khi hoàn thành mở rộng (dự kiến 12/2024), công trình thủy điện Ialy có 6 tổ máy với tổng công suất lắp đặt 1.080 MW, lớn thứ tư ở Việt Nam (sau các công trình thủy điện Sơn La, Hòa Bình, Lai Châu).
Năm 2007, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã chuyển đổi nhà máy thủy điện Ialy thành Công ty thủy điện Ialy để thống nhất quản lý, vận hành chung 3 nhà máy thủy điện là Ialy, Sê San 3 và Pleikrông với tổng công suất 1.080 MW, sản lượng điện bình quân 5 tỉ 310 triệu kWh/năm.
