Ngày 17/11/2020, một con sóng dữ bất thường xuất hiện ở ngoài khơi Ucluelet, British Columbia, Canada. Con sóng này có kích thước gấp ba lần những con sóng xung quanh, cuốn một chiếc phao đơn độc lên cao 17,6 mét, tương đương tòa nhà cao bốn tầng.

Vài năm sau, bức tường nước khổng lồ này được xác nhận là con sóng dữ mạnh nhất từng được ghi nhận. Một sự kiện bất thường như vậy, được cho là chỉ xảy ra một lần trong 1.300 năm. Và nếu không có phao nổi bị đẩy trôi đi, có lẽ chúng ta sẽ không bao giờ biết nó đã xảy ra.

Trong nhiều thế kỷ, sóng dữ chỉ được coi là truyền thuyết hàng hải. Mãi đến năm 1995, huyền thoại này mới trở thành hiện thực. Vào ngày đầu tiên của năm mới, một con sóng - gọi là sóng Draupner - cao gần 26 mét ập vào một giàn khoan dầu cách bờ biển Na Uy khoảng 160 km.

Thời điểm đó, sóng Draupner đã thách thức mọi mô hình trước đó mà các nhà khoa học đưa ra. Kể từ đó, hàng chục con sóng dữ được ghi nhận. Mặc dù con sóng nổi lên gần Ucluelet, không phải là sóng cao nhất, nhưng kích thước tương quan của nó so với các sóng xung quanh là chưa từng có.

Các nhà khoa học định nghĩa sóng dữ là bất kỳ con sóng nào cao gấp đôi chiều cao các con sóng xung quanh nó. Ví dụ, sóng Draupner cao tới 25,6 mét, trong khi các sóng lân cận chỉ cao 12 mét. Để so sánh, sóng Ucluelet có kích thước gần gấp ba lần so với các con sóng lân cận.

Xét theo tỉ lệ, sóng Ucluelet có thể là con sóng dữ cực đoan nhất từng được ghi nhận, nhà vật lý Johannes Gemmrich từ Đại học Victoria giải thích vào năm 2022. Chỉ một vài con sóng dữ ở vùng biển động mạnh được quan sát trực tiếp, chưa có con sóng nào có cường độ lớn như thế này.

Ngày nay, các nhà nghiên cứu vẫn đang cố gắng tìm hiểu cách thức hình thành sóng dữ để có thể dự đoán chính xác hơn thời điểm chúng xuất hiện. Điều này bao gồm việc đo sóng dữ theo thời gian thực và chạy các mô hình về cách chúng bị gió cuốn đi.

Ngay cả khi sóng bất thường xuất hiện ở ngoài khơi xa, chúng vẫn có thể phá hủy các hoạt động hàng hải, trang trại điện gió hoặc giàn khoan dầu. Nếu chúng đủ lớn, thậm chí chúng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của những người đi biển.

May mắn thay, cả Ucluelet và Draupner đều không gây ra thiệt hại nghiêm trọng hay cướp đi sinh mạng nào, nhưng những con sóng bất thường khác thì có. Ví dụ, một số tàu mất tích vào những năm 1970 hiện được cho là bị đánh chìm bởi những con sóng bất ngờ ập đến.

Thật không may, một nghiên cứu năm 2020 dự đoán độ cao của sóng ở Bắc Thái Bình Dương sẽ tăng lên do biến đổi khí hậu. Điều này cho thấy sóng Ucluelet có thể không giữ được kỷ lục trong thời gian dài. Nghiên cứu thực nghiệm cho thấy những con sóng khổng lồ có thể cao gấp bốn lần so với những gì người ta từng nghĩ trước đây.

Nghiên cứu này được công bố trên tạp chí Scientific Reports.