Trong một biện pháp can thiệp sinh thái toàn diện, Trung Quốc tuyên bố đã phá dỡ 300 đập và ngừng hoạt động hơn 90% các nhà máy thủy điện nhỏ dọc theo sông Chishui, còn được gọi là sông Hồng, một nhánh quan trọng của thượng nguồn sông Dương Tử.

Động thái này được coi là một trong những nỗ lực lớn của Trung Quốc nhằm khôi phục đa dạng sinh học dưới nước ở con sông dài nhất châu Á, đảo ngược hàng thập kỷ phát triển thủy điện vốn đang gây tác động nghiêm trọng cho các loài cá bản địa, bao gồm cả cá tầm sông Dương Tử.

Sông Chishui dài hơn 400 km chảy qua các tỉnh Vân Nam, Quý Châu, Tứ Xuyên, từ lâu được coi là nơi trú ẩn cuối cùng cho các loài cá quý hiếm và đặc hữu ở thượng nguồn sông Dương Tử. Từng bị chia cắt bởi các đập và nhà máy điện dày đặc, dòng sông giờ đây chảy tự do hơn sau các đợt phá dỡ quy mô lớn bắt đầu từ năm 2020.

Đến cuối năm 2024, 300 trong số 357 đập đã phá dỡ và 342 trong số 373 nhà máy thủy điện nhỏ đã đóng cửa. Việc phá dỡ đã khôi phục dòng chảy tự nhiên, kết nối các môi trường sống bị chia cắt và mở lại các tuyến đường di cư quan trọng cho sự sinh sản của cá.

Cá tầm sông Dương Tử, loài cá được Liên minh bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN) tuyên bố tuyệt chủng ngoài tự nhiên vào năm 2022, đã có dấu hiệu phục hồi sau khi các nhà khoa học thả hai lô cá tầm được nuôi trong trại giống vào sông Hồng trong năm 2023 và 2024.

Tháng 4/2025, 20 con cá tầm trưởng thành được thả ở đoạn sông tỉnh Quý Châu để xem chúng có thể sinh sản tự nhiên trong môi trường được phục hồi hay không. Đến giữa tháng 4, các nhà nghiên cứu xác nhận sự sinh sản và cá bột nở thành công, sự kiện chưa từng có kể từ năm 2000.

Trong nhiều thập kỷ, quần thể cá ở lưu vực sông Dương Tử bị suy giảm nghiêm trọng do sự can thiệp của con người. Các nhà máy thủy điện làm thay đổi dòng chảy, giảm nồng độ oxy và cắt đứt mối liên hệ quan trọng giữa nơi sinh sản và nơi kiếm ăn của cá.

Chiến lược phục hồi hệ sinh thái con sông không chỉ dừng ở việc phá dỡ đập. Năm 2020, Trung Quốc ban hành lệnh cấm đánh bắt cá kéo dài 10 năm trên sông Dương Tử, các hạn chế khai thác cát và quy định chặt chẽ đối với các dự án cơ sở hạ tầng mới, đều góp phần mang lại những lợi ích đáng kể về đa dạng sinh học và chất lượng nước.

Các quần thể cá, động vật không xương sống và lưỡng cư đã bắt đầu phục hồi. Đánh giá chất lượng nước cho thấy hầu hết đoạn sông đều đạt mức xuất sắc, và cường độ khai thác cát đã giảm mạnh. Sự thay đổi trong cách quản lý sông ngòi của Trung Quốc cho thấy trọng tâm mới là bảo vệ hệ sinh thái thay vì tối đa hóa sản xuất năng lượng.