Sét là gì?
Sét là hiện tượng phóng điện cực mạnh trong tự nhiên, xảy ra rất nhanh trong cơn dông. Sét bắt đầu từ trong các đám mây do sự khác biệt về điện tích giữa các phần của các đám mây. Sét bao gồm các loại:
● Sét trong đám mây: Xảy ra hoàn toàn bên trong một đám mây. Sét trong đám mây là loại sét phổ biến nhất. Khi bạn nhìn thấy tia chớp trong đám mây, nó thường làm sáng cả bầu trời.
● Sét từ đám mây đến đám mây: Xảy ra giữa các đám mây trên bầu trời, nhưng nó không phóng xuống mặt đất.
● Sét từ đám mây đến mặt đất: Xảy ra giữa một đám mây và mặt đất. Khoảng một phần tư lượng sét là từ đám mây đến mặt đất.
Nguyên nhân gây ra sét
Trong cơn dông, mây hình thành khi hơi ẩm tăng lên trong khí quyển. Những đám mây trên bầu trời thường chứa đựng hàng triệu hạt nước li ti. Những hạt nước này di chuyển bên trong các đám mây. Các hạt nước chuyển động va đập vào nhau, tạo ra các điện tích hình thành bên trong đám mây. Sau một thời gian, toàn bộ đám mây mang đầy điện tích.
Phần trên cùng của các đám mây sẽ có nhiệt độ lạnh hơn và mang điện tích dương. Phần dưới cùng của các đám mây sẽ có nhiệt độ ấm hơn và mang điện tích âm.
Những khác biệt về nhiệt độ và điện tích tạo ra, cuối cùng cũng ảnh hưởng đến mặt đất. Khi điều này xảy ra, các điện tích trái dấu có xu hướng hút lẫn nhau. Điện tích âm ở phần dưới cùng của đám mây sẽ tìm bất cứ vật thể gì, chẳng hạn như núi đồi, cây cối, nhà cửa, công trình xây dựng, con người,… mang điện tích dương để kết nối. Điều này tạo ra sự phóng điện qua không khí từ đám mây xuống mặt đất. Kết quả, “ầm”, “đùng”. Sét đánh!
Phòng ngừa sét đánh
Cơn dông thường kéo đến rất nhanh, chỉ khoảng 15 phút và di chuyển với vận tốc 40 km/giờ. Cần phải để ý đến các dấu hiệu của dông như mây đen, không khí lạnh, gió... Bất cứ lúc nào bạn ở bên ngoài trời, khi nghe thấy tiếng sấm, đều có thể gặp nguy hiểm do sét đánh.
Nơi an toàn nhất khi có cơn dông kéo đến là ở trong một tòa nhà bất kỳ. Bạn nên ở trong nhà ít nhất 30 phút sau khi cơn dông kết thúc để đảm bảo các tia sét đã hoàn toàn biến mất. Khi ở trong nhà nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, hiên nhà,...
Tuyệt đối không trú mưa dưới gốc cây, nếu xung quanh có cây cao hơn thì nên tìm vị trí cây thấp hơn. Tìm chỗ khô ráo, không ở những nơi chứa nước như bãi biển, ao, hồ, mương. Tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, xe máy, hàng rào sắt... Không đứng thành nhóm người gần nhau.
Trong cơn dông, không sử dụng thiết bị điện hoặc điện thoại có dây, vì dây điện hay đường dây điện thoại rất có thể bị ảnh hưởng sét đánh lan truyền. Nên rút phích cắm các thiết bị điện trước khi có dông gần xảy ra.
Sét đánh trực tiếp trúng người rất nguy hiểm. Người bị sét đánh bị ngất phải được cấp cứu ngay lập tức, thực hiện khẩn cấp các động tác hô hấp, trợ tim nhân tạo, tìm cách nhanh nhất đưa đi cấp cứu.
Khi sét đánh, chuyện gì xảy ra!
● Một tia sét điển hình là khoảng 300 triệu Volt và khoảng 30.000 Amps.
● Nhiệt độ của tia sét có thể trên 27.000 độ C. Tia sét cực kỳ nóng, gấp 5 lần nhiệt độ bề mặt Mặt trời. Khi sét đánh vào cây, sức nóng làm bốc hơi nước của cây, có thể khiến cây bị tét, phát nổ hoặc gãy cây.
● Sét đánh thường kéo dài khoảng 1 hoặc 2 micro giây.
● Hầu hết sét đánh trên đất liền, ít xảy ra ở đại dương. Khoảng 70% sét xảy ra ở vùng nhiệt đới.
● Nước dẫn điện rất tốt nên việc bơi lội rất nguy hiểm trong cơn dông.
● Đứng dưới gốc cây trong cơn dông rất nguy hiểm vì độ cao của cây có thể thu hút sét.
● Cột thu lôi là thanh kim loại hoặc các vật tương tự trên đỉnh của các tòa nhà cao tầng, có tác dụng chuyển hướng tia sét xuống đất một cách an toàn.
● Tiếng sấm là âm thanh do sét gây ra. Tia sét phóng ra cực kỳ nóng. Điều này làm cho không khí nhanh chóng nở ra. Chính sự giãn nở không khí này đã tạo ra tiếng sấm lớn.
